Bạn đã bao giờ bị yêu cầu gõ lại một số ký tự ngẫu nhiên kỳ quặc khi muốn đăng ký tài khoản hoặc bình luận trên trang web chưa? Những ký tự kỳ lạ đó chính là Captcha và chúng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong thiết kế web. Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau nhé!
Captcha là gì?
Định nghĩa
CAPTCHA (Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Humans Apart) theo Wikipedia là phép thử Turing kiểm tra công khai tự động phân biệt người và máy tính. Hiểu đơn giản hơn, đây là một ‘bài kiểm tra’ do máy chủ hoặc trang web yêu cầu đối tượng truy cập mạng thực hiện, để đánh giá xem đó là người thật hay một máy tính khác được lập trình sẵn.
Lịch sử hình thành
Ý tưởng phân biệt người thật và máy tính được đặt ra vào thập niên 50 của thế kỷ trước, do ông Alan Turing đề xuất và giới thiệu phép thử tiền thân của Captcha. Đây cũng là lý do Captcha được gọi là phép thử Turing theo tên ông.
Captcha thật sự chỉ xuất hiện từ năm 1997. Andrei Broder và các đồng nghiệp đã cùng sáng tạo ra một phép thử Turing để ngăn các đối tượng truy cập tự động bot thêm URL vào trình tìm kiếm của họ. Tuy nhiên vào thời điểm này thì captcha vẫn được gọi là phép thử Turing.
Đến năm 2000, Captcha mới được Von Ahn và Blum đã tiếp tục phát triển và gọi đó là Captcha. Các mẫu Captcha của họ được phát triển và biết đến rộng rãi thông qua Yahoo!
Vai trò chung của Captcha
Bảo vệ hệ thống, trang web chống lại spam email
Ngăn chặn việc tự động up bài lên các website, diễn đàn, blog
Hạn chế sự quá tải việc tự động thực hiện hoạt động truy cập dẫn đến quá tải và gây thiệt hại
Vì sao nên sử dụng captcha khi thiết kế web?
Nhiều người dùng thường nghĩ rằng Captcha chỉ được sử dụng trong các hệ thống web email hoặc trình tìm kiếm mà không biết rằng chúng còn có thể sử dụng trong thiết kế web. Một minh chứng tốt nhất là những website do công ty Mona Media thiết kế luôn được tích hợp sẵn Captcha ở mục liên hệ.
Nếu bạn muốn tìm hiểu lý do vì sao nên sử dụng Captcha khi thiết kế web thì trước hết hãy điểm qua những lợi ích mà nó mang đến cho website:
Captcha giúp tăng độ bảo mật cho website
Trường hợp bạn là một doanh nghiệp, tổ chức hoặc thậm chí là cá nhân thì trang web của bạn sẽ có rất nhiều thông tin, cơ sở dữ liệu để phục vụ cho nhiều mục đích, lợi ích khác nhau. Captcha chính là một hình thức giúp bạn bảo vệ những điều này, tránh cho những kẻ có ý đồ xấu tấn công quấy rối trang web, ăn cắp thông tin… gây tổn hại cho bạn.
Ngược lại, nếu không có Captcha thì người xấu dễ dàng thực hiện hành động DDOS, spam bài viết rác, chèn URL chứa mã độc hại… khiến website chạy chậm, dính đầy virus gây hại cho người truy cập khác, suy giảm độ uy tín của website. Những hệ lụy này sẽ gây sụt giảm lượt truy cập web, lợi nhuận giảm (nếu bạn bán online qua web) và buột bạn phải đóng web sửa chữa tốn nhiều chi phí, thời gian và công sức. Cho nên nếu ngay từ đầu dùng Captcha sẽ vô cùng khỏe đúng không nào?
Captcha giúp bạn có được số liệu tương tác thật
Captcha còn giúp ngăn chặn những robot, máy tính được lập trình truy cập vào website của bạn tạo những lượt tương tác ảo. Nhờ có phép thử phân biệt giữa người thật và máy tính, kịp thời loại bỏ những lượt truy cập gian dối mà website của bạn sẽ không dính tình trạng quá tải do số lượng truy cập gia tăng chóng mặt gây tắc nghẽn.
Captcha giúp chống spam và các tài khoản tự động đăng bài
Hiện tượng spam, đăng bài hàng hoạt là vấn để khá nan giải cho rất nhiều người quản trị web. Chính vì thế khi sử dụng captcha trong thiết kế web thì tình trạng trên sẽ được hạn chế rất là nhiều giúp môi trường website/diễn đàn của bạn văn minh, ‘trong sạch’ hơn.
Các hình thức của Captcha đối với website
Mục đích cơ bản của Captcha là tạo ra một bài kiểm tra mà chỉ con người có thể giải được, còn máy tính thì không. Vì thế khi sáng tạo thì các hình thức cũng xoay quanh vấn đề này.
Hình thức truyền thống
Người truy cập vào website khi muốn đăng ký tài khoản, post bài hoặc thanh toán… sẽ được hệ thống yêu cầu gõ lại những chữ bạn thấy trong hình. Đây là hình thức đã xuất hiện từ rất lâu, đòi hỏi người dùng nhận diện và gõ lại về một chuỗi ký tự (chữ hoặc số hoặc cả hai) bị bóp méo hoặc lờ mờ vào ô trống.
Những CAPTCHA này dựa trên khả năng nhận biết và đọc hiểu các tín hiệu âm thanh hoặc hình ảnh, vốn máy tính hay robot thường không thể làm được. Dựa vào cơ chế trên, nếu đối tượng truy cập có khả năng nhận diện được những tín hiệu âm thanh/ hình ảnh đó và gõ lại đúng thì hệ thống nhận biết đây là người thật.
Những loại CAPTCHA này rất hiệu quả, tuy nhiên thỉnh thoảng những ký tự quá méo mó hoặc quá mờ khiến con người khó nhận ra và gõ sai.
Hình thức CAPTCHA “Tôi không phải là robot” của Google.
Thời gian gần đây, bạn có thể sẽ bắt gặp những CAPTCHA “Tôi không phải là robot” của Google khi thực hiện tìm kiếm trên hệ thống này. Đây là hình thức đòi hỏi bạn phải tư duy, nhận thức câu hỏi và thực hiện đúng như vậy. Hình thức này còn được gọi là ReCaptcha.
Hình thức CAPTCHA hiện đại này giúp ngăn chặn tối đa các lượt truy cập tự động từ máy tính và robot. Đồng thời nó cũng giúp giảm bớt những công đoạn và khó khăn của hình thức Captcha truyền thống mà người dùng từng trải nghiệm.
ReCaptcha xác nhận “người thật việc thật” của đối tượng truy cập bằng các bài kiểm tra dữ liệu mà họ vô tình cung cấp như cookies, địa chỉ IP máy tính. Thậm chí nó còn kiểm tra những hoạt động online nhỏ nhất của người dùng thói quen sử dụng bàn phím của con người khi tìm kiếm trên Google để phân biệt với máy tính.
Trên đây là những phân tích cụ thể về Captcha là gì? Vì sao nên sử dụng captcha khi thiết kế web?. Nếu bạn có dự định sử dụng Captcha khi thiết kế web, hãy liên hệ với Litado để sở hữu dịch vụ lập trình, thiết kế chuyên nghiệp, chất lượng với chi phí hợp lý nhất.
